W ostatnich latach w ramach projektu „Mia100 Kamienic” rewitalizowano w Łodzi dwa budynki będące siedzibą Szkolnego Schroniska Młodzieżowego. Jest więc okazja aby przypomnieć działalność w Łodzi PTSM-u i przedstawić losy dwóch ciekawych wielkomiejskich budynków projektowanych przez czołowych łódzkich architektów Piotra Brukalskiego i Wiesława Lisowskiego.

Kalendarium PTSM i schronisk w Łodzi

1926 – Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego szeroko popularyzuje akcję organizowania tzw. „punktów oparcia” dla wycieczek szkolnych i obozów wędrownych. Utworzono w Ministerstwie „Międzydepartamentową Komisję do Spraw Turystyczno-Krajoznawczych” oraz Fundusz Schronisk Młodzieżowych.

1926 – (19 maja) utworzono Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych (PTSM) – jako trzecie na świecie po Niemczech i Szwajcarii.

1932 – w Amsterdamie PTSM w gronie 11 państw zakłada Międzynarodową Federację Schronisk Młodzieżowych (International Youth Hostel Federation).

1933 – Szkolne Schronisko Wycieczkowe w Łodzi działa w 7-klasowej publicznej szkole powszechnej Nr 1 im. A. Mickiewicza przy ul. Nowotargowej 24. Posiada 20 łóżek z pościelą oraz 50 miejsc na siennikach. Jest ono pod opieką Oddziału Polskiego Tow. Krajoznawczego w Łodzi, ul. Al. Kościuszki 17.

 1938  – Łódzkie „Echo” zamieszcza artykuł o potrzebie organizacji schronisk dla dziatwy szkolnej.

1939    – Schronisko szkolne w szkole Nr 1 przy ul. S. Sterlinga 24 posiada już 50 łóżek z pościelą oraz 50 miejsc dodatkowych na siennikach. Pol. Tow. Krajoznawcze — Oddział w Łodzi ul. A. Kościuszki 17.

Jak się dowiadujemy z poniższego ogłoszenia Zarząd Miejski w czerwcu 1939 roku jeszcze poszukuje lokalu na zorganizowanie Miejskiego Schroniska Młodzieżowego na 180 łóżek. W wykazie schronisk na 1939 rok jest już jednak informacja o takim schronisku (może na wyrost).

– Schronisko społeczne – Miejskie Schronisko Turystyczne – 180 łóżek. Zamawiać noclegi w Referacie Turystycznym Zarządu Miejskiego — pl. Wolności 14.

1939  – przed II wś mieliśmy już w Polsce 212 schronisk młodzieżowych z ok. 6000 łóżek.

Po wojnie

1946 – Kuratorium Oświaty w Łodzi miało zamiar dalej rozwijać ruch krajoznawczo-turystyczny na terenie miasta. Pierwsze lata działalności Oddziału PTSM nie należały do intensywnych. Był to okres zapoznania  się z terenem i werbowania osób, które zajęłyby się organizacją i prowadzeniem spraw związanych z zarządzaniem Oddziału i tworzeniem Schronisk Młodzieżowych.

1950? – Zanim powstało tu zakładowe przedszkole zakładów „Zenit” w willi Wilhelma Teschemachera mieściło się schronisko młodzieżowe (siedziba PTTK od 1984 r.).

1959 – reaktywowano Łódzki Oddział PTSM, który realizował zadania Zarządu Głównego PTSM.

– Oddział PTSM zakłada Schronisko Młodzieżowe Nr 1 w pomieszczeniach suteryn w SP nr 32 przy ul. Kopcińskiego 54 – kierownikiem została Regina Dąbrowska (brakowało podstawowego wyposażenia).

– powstało sezonowe Schronisko Młodzieżowe Nr 2 z siedzibą w SP nr 92 przy ul. Dywizji im. Tadeusza Kościuszki 16/18. Obecnie jest to Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych ul. I Dywizji 16/18.

1960 – przywrócono polskiemu ruchowi schronisk młodzieżowych członkostwo w MFSM (Międzynarodowej Federacji) jako jedynemu wówczas reprezentantowi z obozu komunistycznego.

1961 – utworzenie Szkolnego Wojewódzkiego Ośrodka Krajoznawczo-Turystycznego przy Kilińskiego 63. Kierownikiem została nauczycielka, działaczka turystyczna, członkini PTTK Krystyna Niewiarowska (1961-1975). Placówka była centrum rozwoju turystyki, szkoleń i edukacji

– reaktywowano Szkolne Schronisko Wycieczkowe. 

– Szkolne Schronisko Młodzieżowe nr 2 przeniesiono na ulicę Piotrkowską 120. Do roku 1995 kierownikiem schroniska była Anna Grabowska.

1975 – schronisko przy ul. Kilińskiego 63 z powodu złego stanu budynku przeniesiono na ul. Zamenhofa 13.  Otrzymało ono nową nazwę – Szkolne Schronisko Młodzieżowe nr 1 im. Aleksandra Janowskiego, a kierowniczką została Irena Machnicka (1975-1996).

1981 – postanowiono wyremontować budynek dawnej Szkoły Powszechnej z 1923 r. przy ul. Legionów 27.

1990 – Szkolne Schronisko Młodzieżowe Nr 2 z ul. Piotrkowskiej 120 przeniesiono na ul. Legionów 27.  

1995 – do 2005 kierownikiem SSM 2 była Iwona Marjańska-Kaczmarek.

1997 – obydwie placówki zostały połączone w jedno Szkolne Schronisko Młodzieżowe – siedziba główna i filia, a dyrektorem została Iwona Marjańska – Kaczmarek.

2004 – PTSM Oddział w Łodzi otrzymuje imię Lecha Kosiewicza.

2010 – dyrektorem zostaje Iwona Jędrzejczak, która nadaje dodatkowe tempo w rozwoju placówek.

2012-2013 – budynki schroniska zostają gruntownie zrewitalizowane w ramach programu „MIA100 Kamienic”.

2013 – Szkolne Schronisko Młodzieżowe konsekwentnie propaguje wśród łódzkiej młodzieży najciekawsze zakątki miasta w ramach projektu edukacyjnego „Odkrywcy Łodzi”.

2017-2019 – dokończenie remontu budynku na Zamenhofa 13. Obydwa rewitalizowane budynki, stały się prawdziwą ozdobą miasta.

Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych jest członkiem założycielem Polskiej Izby Turystyki Młodzieżowej. Schroniska należą do Międzynarodowej Federacji Schronisk Młodzieżowych (IYHF International Youth Hostel Federation) z siedzibą w Londynie.

Warto podkreślić, że pod względem liczby schronisk młodzieżowych Polska zajmuje IV miejsce w świecie. Schroniska młodzieżowe działają w 76 państwach świata. W Polsce jest ponad 300 schronisk młodzieżowych „Podsumowując, można uznać, iż dziś schronisko wraca niejako do założeń szeroko pojętego ruchu turystycznego, czynnie promując krajoznawstwo, przy jednoczesnym podnoszeniu jakości oferowanych usług. Tym samym, będąc najtańszym miejscem noclegowym, przyjmującym młodzież nie tylko z Polski, ale i z całego świata staje się wizytówką miasta, tudzież całego kraju” – Filip Jasieczek i Marianna Strugińska-Felczyńska

Dyrektor SSM w Łodzi Iwona Jędrzejczak otrzymuje nagrodę w ramach 54 Ogólnopolskiego Konkursu Współzawodnictwa Schronisk Młodzieżowych w 2014 roku – nagrodę wręczają (w Pałacu Poznańskiego) Prezes PTSM Henryk Gołębiewski i Wiceprezydent Miasta Łodzi Krzysztof Piątkowski.

Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Łodzi ma siedzibę w dwóch bardzo ciekawych wielkomiejskich łódzkich budynkach. Schronisko na ulicy Zamenhofa 13 znajduje się w dawnej XIX w. kamienicy w centrum miasta a na losach tego budynku możemy prześledzić podobną historię wielu łódzkich kamienic.

Kalendarium Zamenhofa 13

1892 – Piotrkowska Administracja Wojewódzka wydaje zgodę na budowę 2-p kamienicy na posesji 826 przy ulicy Zamenhofa 13 (dawniej Rozwadowskiej) i 1-p oficyny w podwórzu.

Jak widzimy ówczesny projekt przewidywał tylko połowę dzisiejszego domu z sienią przejazdową z prawej strony i łamaną oficynę mieszkalną w podwórzu.

1893 – При сeмъ имыю честь nредставить на благоусмотрыте Губернского Правлениа cocтabленный частнымъ архитeкторомъ Брукальскимъ nроекъ достройки nостояннымъ житeлемъ города Лодзи Йваномъ Шнейделемъ – Mam zaszczyt przedstawić, według (do) uznania Administracji Wojewódzkiej, wykonanie projektów budowlanych prywatnego architekta Brukalskiego przez stałego mieszkańca miasta Łodzi Iwana Schneidla.

Plan rozszerzonej kamienicy z bramą w środku. Jak mówi dokument, ten plan kamienicy sporządzony był przez prywatnego architekta Piotra Brukalskiego, który zastosował w projekcie formy neorenesansowe. Fasada dwupiętrowej kamienicy jest 9-cio osiowa. W osi środkowej brama przejazdowa a nad nią ozdobne obramienie okna w postaci dwóch półkolumn. Pod oknami i pod gzymsem wieńczącym ozdobne płyciny. Poziome podziały wyznaczają także gzymsy podokienne, przerywane gzymsy nadokienne i gzyms międzykondygnacyjny. Uroku dodaje ozdobny boniowany parter oraz dwa balkony dekorowane ażurową, kutą balustradą.

1894 – Nieruchomość przy ulicy Rozwadowskiej 13 należy do rodziny Majera i Łemy (z Weinfraubów) Jabłoń. Na tą nieruchomość małżeństwo Jabłoń stara się o pożyczkę z Łódzkiego Towarzystwa Kredytowego.

Aby wycenić wartość posesji Tow. Kredytowe zwraca się o przedstawienie planu posesji do „swojego” budowniczego Ignacego Stebelskiego. Ignacy Stebelski posiadał w 1894 r. tytuł „kolegialnego sekretarza” i zastępował architekta miasta Franciszka Chełmińskiego.

1894 – sierpień została przyznana pożyczka dla małżeństwa Jabłoń 7 500 rbs, roczna spłata rat to 7,5 % czyli 562 rbs. W skład komisji przyznającej pożyczkę wchodzili Adolf Hoffrichter i Aleksander Skrudziński z Towarzystwa Kredytowego miasta Łodzi.

1902 – Majer Jabłoń prowadzi sklep z galanterią dla magazynów mód i pracowni strojów przy ulicy Piotrkowskiej 16.

1905 – Po 10 latach właściciele posesji mogli starać się o następną pożyczkę. Przy okazywaniu dochodów na pożyczkę od Towarzystwa Kredytowego wykazano, że w posesji znajdowały się: sklep Dawida Lichtenberga i sklep Chertzko Likiera. Do obliczania wartości posesji brana jest już cała powierzchnia a więc 3939 łokci kwadratowych czyli 287,15 sążni kwadratowych. Powierzchnia 1306,96 m kw czyli 3939 łokci razy 1 rb i 75 kop. /łokieć to daje wartość gruntu 6893 rb i 25 kop. Chcieli pożyczkę 1 900 rb (na spłatę poprzedniej) i 7000 rb a dostali 1900 i 4600 rb.

1913 – Ministerstwo Handlu i Przemysłu Guberni Piotrkowskiej wydaje zgodę na budowę fabryczki Чулочной станки и Вышивной мастерскихъ  – maszyny pończosznicze i warsztaty hafciarskie, pod warunkiem Потолкомъ отъ крыши – oddzielenia stropem maszyn od dachu

1922 – właściciele składają podanie o uruchomienie tkalni Alfreda Knocha z motorem elektrycznym.

1923 – w mieszkalnej prawej oficynie na parterze jest kantor i skład materiałów chemicznych Jakóba Nirnsteina.

1923 – w podwórzu powstaje fabryka przędzy glansowanej, tasiem oraz farbiarnia i krochmalnia firmy C. Katz i s-ka.

1928 – Posesja bardzo szybko się rozwija a wykaz dochodów zaświadcza, że znajdują się tu:

1932 – Mojżesz Gerber, który prowadzi sklep tytoniowy i kolekturę prosi o zawieszenie szyldu od ulicy.

1934 – powstaje tu mechaniczna wytwórnia wyrobów dzianych oraz wełnianej fantazyjnej watoliny Naftalego Berlinera.

1938 – posesję przejmuje spadkobierca Abram Jabłoń.

– zatwierdzenie planów mechanicznej wytwórni artykułów kosmetycznych Salomona Gepnera.

1939 – grudzień nakaz dla Abrama Jabłonia od Bauamtsleitera rozebrania komórek drewnianych z lewej strony podwórza.

1940 – rozebrania komórek dokonano w lutym a drewno sprzedano na opał (Jabłoń albo wyjechał albo trafił do getta)

1945 – oględziny posesji: budynek frontowy zniszczony przez wybuch bomby. Dach z lewej strony spalony całkowicie, część trempla zwaliła się na chodnik; fabryka spalona aż do fundamentów; oficyna piętrowa zamieszkana. Właściciel się nie stawił więc posesja jako bezpańska przechodzi na własność państwa (Zarząd Nieruchomości Opuszczonych i Porzuconych – 6-sierpnia 5). W latach późniejszych zgłosili się jednak spadkobiercy właściciela a sprawa przekazania własności kamienicy na rzecz miasta musiała być załatwiona przed rokiem 1990 ponieważ Dziennik Łódzki z 27 sierpnia 1990 roku informował, że „prywatną własnością były budynki Szkolnego Schroniska Mło­dzieżowego przy ul. Zamenhofa i Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego przy ul. Piotrkowskiej 120”.

1945 – Zarząd Miejski w Łodzi Nadzór Budowlany Wydziału Technicznego wydaje nakaz rozbiórki dysponentowi budynku czyli Zarządowi Nieruchomości Opuszczonych i Porzuconych.

1946 – likwidacja zniszczeń wojennych (prawdopodobnie rozebranie ruin fabryczki w podwórzu i zabezpieczenie budynku frontowego).

1948 – Urząd Miejski przekazuje budynek do remontu Ministerstwu Oświaty, Delegaturze do Spraw Młodzieży Szkół Wyższych na m. Łódź.

1948 – budynek przeznaczony jest na internat studentów Wyższych Uczelni w Łodzi (Komitet Domów Akademickich w Łodzi – Zawadzka 7 prezes Stanisław Woźniak).

            – maj przebudowa i nadbudowa murowanego budynku na dom akademicki – oryginalne neorenesansowe zdobienia kamienicy nie zostały jednak przywrócone po powojennej odbudowie.

1962 – w podwórzu pobudowano boksy na garaże

1963 – Bursa Szkolnictwa Zawodowego przedstawia plan budowy stołówki zamiast oficyny.

1968 – Bursa Szkolnictwa Zawodowego Nr 2 (kierownik bursy Józef Leszczyński). Ze względu na brak środków na budowę stołówki, adaptowano istniejącą oficynę (pomieszczenia administracyjne) na stołówkę z zapleczem.

1969 – budowa garaży dla Politechniki Łódzkiej.

1975 – z dniem 01.01. budynek przejmuje Szkolne Schronisko Młodzieżowe. Jak informuje Dziennik Popularny 23 lipca 1975 r. Szkolne Schronisko Młodzieżowe na Zamenhofa wydaje książeczki autostopowe.

1990

2012 – Remont przy Zamenhofa rozpoczął się od dostosowania obiektu do surowych wymogów przeciwpożarowych, a w kolejnych latach wymieniano okna, instalację elektryczną, remontowano klatki schodowe i kolejne pomieszczenia tzw. części wspólnych. Najpoważniejszym jednak wyzwaniem był remont elewacji wykonany dzięki włączeniu Schroniska do Programu „Mia100 Kamienic”. Obiekt był pierwszą placówką edukacyjną w tym programie, a znalazł się w nim nieco przypadkiem, kiedy z przyczyn formalnych miejsce zwolniła inna kamienica (odnalazł się jej właściciel).

2013 – Szkolne Schronisko Młodzieżowe konsekwentnie propaguje wśród łódzkiej młodzieży najciekawsze zakątki miasta w ramach projektu edukacyjnego „Odkrywcy Łodzi”. W sumie uczestniczyło w nim ponad 3 tys. uczniów wraz z nauczycielami z 44 łódzkich szkół podstawowych i placówek specjalnych.

2017-2019 dokończenie remontu.

Budynek przy Zamenhofa został ocieplony, otrzymał nowe eleganckie podwórko, ogród, recepcję korytarze, kuchnię i świetlicę. Dzięki zamontowaniu nowoczesnej kotłowni gazowej nie trzeba już ogrzewać budynku przy pomocy kosztownego ogrzewania elektrycznego. Jednocześnie sukcesywnie remontowane są łazienki, wymieniane meble, zasłony, pościele itp. Prace remontowe budynku przy ulicy Zamenhofa 13 kosztowały ponad 1,5 mln zł, z czego 340 tys. zł poszło z budżetu schroniska. Podczas remontu elewacji udało się także odtworzyć niektóre detale architektoniczne, zdobiące budynek przed wojną.

Wszystkie te działania sprawiają, że schronisko swoim standardem oraz poziomem bezpieczeństwa zbliżone jest do hotelu. Przyjmowanie gości i udzielanie noclegów pozostaje najważniejszą funkcją działalności placówki (ponad 18 tys. udzielonych noclegów w 2015 r.). Równie ważne jest jednak propagowanie szeroko pojętego krajoznawstwa i aktywnych form wypoczynku, zarówno wśród przyjezdnej, jak i miejscowej młodzieży w ramach projektu edukacyjnego „Odkrywcy Łodzi”. http://www.yhlodz.pl/pl/edukacja/odkrywcy-lodzi2017.

Wszystkie dane o działalności schronisk można znaleźć na stronie http://www.yhlodz.pl

W schronisku przy ul. Zamenhofa 13 jest 49 miejsc noclegowych w pokojach od jedynek po wieloosobowe. Ciekawym wystrojem pokoi są umieszczone na ścianach znane łódzkie murale. Wielkoformatowe fotografie sławnych już łódzkich murali zostały odkupione od Fundacji Urban Forms.

Łódzki mural Morika „Po rozmowie” („After the Call”) powstał w 2014 roku w ramach projektu Galeria Urban Forms. Dziewczyna kiedyś znana ze swej urody jak na portretowym rysunku, siedzi przygarbiona na drewnianym krześle. Obecnie steruje w złą stronę o czym mogą świadczyć butelki i nie zaścielone łóżko. Na jej twarzy rysuje się smutek i cierpienie wywołane przerwaną rozmową przez telefon. „Przed momentem odebrała telefon, na który dosyć długo oczekiwała, wiele od niego zależało. Miała otrzymać informację – mogła być ona dla niej dobra lub zła. Okazało się niestety, że przekazana informacja nie jest najlepsza. Resztę Morik pozostawia do interpretacji odbiorcy”.

Pomimo, iż jesteśmy w samym sercu Łodzi istnieją tutaj dogodne warunki, aby odpocząć od zgiełku miasta i pospacerować po przestronnym ogrodzie.

Widok iluminacji świetlnych na elewacji budynku schroniska wieczorną porą jest warty zobaczenia.

Kalendarium Legionów 27

1922 – decyzja o wybudowaniu 7-klasowej szkoły powszechnej na Konstantynowskiej 27 proj. W. Lisowski 1922 – pierwsze prace przy fundamentach.

1923 – (luty) zatwierdzony przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego – nowoczesny gmach szkolny wpisywał się w państwowy program walki z analfabetyzmem – (4 listopad) oficjalne otwarcie nieotynkowanej jeszcze Szkoły Powszechnej nr 3 im. Stanisława Konarskiego z Prezydentem M. Cynarskim.

1925 – szkoła otrzymała ozdobną marmurową tablicę ze złoconym napisem.

1939/45 – w czasie okupacji powstały tu biura i urzędy.

1946 – w budynku funkcjonowała Szkoła Podstawowa.

1958 – szkołę zamieniono na Liceum Wieczorowe dla Pracujących.

1981 – Decyzją Kuratora Oświaty budynek został poddany gruntownej modernizacji, przystosowującej go do nowego przeznaczenia na Szkolne Schronisko Młodzieżowe.

1884 – schroniskową aulę oraz antresolę wykorzystano jako plan zdjęciowy do filmu Vabank II.

1989 – koniec remontu oraz przystosowanie obiektu.

1990+ – prawdziwe unowocześnienie budynku – zlikwidowano kotłownie oraz założono niewielki, ale dający wytchnienie turystom ogród. Obiekt kat. I posiada 72 miejsca noclegowe.

2000 – zinformatyzowano schronisko, utworzono parking.

2012  – rewitalizacja budynku w ramach miejskiego programu „MIA100 Kamienic”.

Szkolne Schronisko Młodzieżowe na ulicy Legionów 27 znajduje się w zabytkowym budynku Szkoły Powszechnej z 1923 roku. Szkoła zajmowała głęboką prostokątną działkę miejską, której granice wytyczały ściany oficyn sąsiednich kamienic. Na dziedzińcu było boisko szkolne a za nim dom dla kierownika i woźnego.

Architekturę obiektu można określić jako modernizm historyzujący nawiązujący do klasycyzmu. Akademicki klasycyzm nadaje kamienicy wpisanej w pierzeję ulicy stosowną powagę a budynek wydaje się większy. Projektantem szkoły był znany miejski architekt Wiesław Lisowski, twórca kilkudziesięciu obiektów w Łodzi, głównie użyteczności publicznej.

Budowę gmachu prowadziła firma „Aleksander Arndt – Przedsiębiorstwo budowlane” – z siedzibą Senatorska 3.

Ciekawie prezentują się też pozostali wykonawcy budynku:

– Instalację wodociągową, kraty i filtr biologiczny wykonała firma „Nestler i Ferrenbach” – Karolewska 41.

– Piece kaflowe wykonały „Zakłady Artystyczno-Rzemieślnicze Wyrobów Rzeźbiarskich i Sztukatorskich” Hugo Forstera – Dębowa 3 (kafle z Berlina). Zakłady otynkowały także obie elewacje.

– Instalację elektryczną zamontowały Polskie Zakłady Siemens S.A. Oddział Łódzki.

– Roboty kamieniarskie i ozdobne portale wykonała firma Antoniego Urbanowskiego – Cmentarna 12.

– Roboty malarskie przeprowadził „Zakład Malarsko-Dekoracyjny” Józefa Wilmańskiego – Kopernika 2.

– Ozdobną tablicę z napisem ze złoconych liter miedzianych wykonał „Zakład Wyrobów Blacharskich” Rafała Hirsza – Gdańska 68.

Dwupiętrowy front gmachu posiada 7 osiową fasadę, która powyżej przyziemia staje się symetryczna. Wysokie piwnice z zakratowanymi oknami i wysoki parter tworzą dwupoziomowe przyziemie. Na poziomie parteru międzykondygnacyjny gzyms kordonowy. Powyżej niego dwukondygnacyjne lizeny stanowią obramienie okien w osi środkowej. Na planie Lisowskiego miały to być jońskie kolumny a cała oś miała być cofnięta w stosunku do lica ściany. Podziały poziome wyznaczają ławy podokienne oraz wieńczący całość kostkowy gzyms koronujący.

Od strony zachodniej dawną dwuskrzydłową kasetonową bramę z furtą wymieniono podczas remontu na nową. Nad bramą belka nadproża z płasko rzeźbionymi elementami zdobniczymi a wśród nich dekoracyjny detal – herb Łodzi. Powyżej nadświetle zakończone półokrągło. Nad sienią przejazdową znajduje się antresola mieszcząca sanitariaty i dawne schowanko zamienione obecnie na biuro schroniska.

Od wschodniej strony bogato prezentują się dębowe kasetonowe drzwi frontowe częściowo zaszklone. Drzwi ujęte są w klasycyzujący portal z szarego piaskowca z belkowaniem i gzymsem na konsolach oraz boniowanym obramieniem. Zakończone są półokrągłym nadświetlem z promienistymi szczeblinami. Stopnie zrobione są z drobnoziarnistego szarego granitu śląsko-czeskiego. Nad portalem była ozdobna marmurowa tablica ze złoconym napisem „Szkoła im. Stanisława Konarskiego”.

Budynek posiadał siedem klas lekcyjnych a na parterze kancelarię dyrektora i pokój lekarza. Była tu też duża sala do robót ręcznych z dębowym parkietem, która pełniła rolę auli ze sceną i zapleczem oraz antresolą we wnęce nad drzwiami.

W przyziemiu znajdowała się kotłownia i skład opału a z drugiej strony rozbieralnia i natryski oraz kuchnia do nauki gospodarstwa domowego. Co ciekawe sala gimnastyczna wymiennie z salą plastyczną znajdowała się w ostatniej kondygnacji na trzecim piętrze.

Obiekt w korytarzach, sanitariatach i piwnicznych pomieszczeniach gospodarczych posiadał terakotowe mozaiki – firmy „Dziewulski i Lange, Opoczno” z jasnego krajowego marmuru (posadzka „Terrazzo”).

Obecnie jedynym śladem dawnych czasów są ażurowe balustrady klatki schodowej z kutych prętów żelaznych z ozdobnymi słupkami i bukową poręczą.

Szkoła otrzymała imię Stanisława Konarskiego, które zostało utrwalone na marmurowej tablicy. Oryginalna tablica, która posiadała złocone litery z blachy miedzianej nie zachowała się. Wisząca obecnie w sali konferencyjnej schroniska wtórna, uszkodzona tablica została odnaleziona w Muzeum Oświaty Łódzkiej.

Schroniskową aulę oraz antresolę nad bramą wjazdową wykorzystano w roku 1984 jako plan zdjęciowy (bar) do filmu Vabank II, czyli riposta. Obecna sala konferencyjna była mroczną spelunką, w której sekretarz Stawiski – doradca nieuczciwego bankiera Kramera – szukał profesjonalnego zabójcy z zamiarem pozbycia się kasiarza Kwinty.

Uroczyste otwarcie nieotynkowanej jeszcze Szkoły Powszechnej nr 3 odbyło się na dziedzińcu szkolnym w dniu 4 listopada 1923 roku a swoją obecnością zaszczycił je nawet Prezydent Miasta Marian Cynarski.

Trakt północny budynku jest od strony dziedzińca trzypiętrowy a dynamiki dodaje mu trzyosiowy wysunięty ryzalit. Schronisko ma nową elewację oraz okna, drzwi i bramę na podwórze.

Modernizacja Schroniska obejmowała remont elewacji budynku, docieplenie budynku głównego, wyburzenia 3 budynków gospodarczych, remont oficyny, wymianę nawierzchni na podwórku oraz remont prześwitu bramowego. Powstał też parking i ogród, w którym można wypocząć od zgiełku miasta.

Wewnątrz budynku przeprowadzono remont korytarzy, recepcji, świetlicy, kuchni, bagażowni, pomieszczeń sanitarnych, pralni, kotłowni, założono centralne ogrzewanie i wyposażono obiekt w monitoring wizyjny.

Remont kosztował 630 tys. zł ale budynek w ponad stuletniej historii, nigdy nie był tak piękny.

Wschodnią ścianę schroniska zdobi ciekawy mural, który jako jeden z niewielu powstał na odnowionej ścianie a nie jak dotychczas na sypiących się ścianach i tynkach. Ten efektowny i nowoczesny mural to pierwsza praca, którą ukończono przy współpracy Fundacji Urban Forms z magistratem przy okazji programu „Mia100 Kamienic” – magistrat finansował malowanie obrazu w 2012. Wykonanie kompozycji w tym miejscu utrudniał jednak napis na elewacji i 6 okien w środku ściany.

Dlatego do współpracy zaproszono Penera czyli Bartka Świąteckiego jednego z najlepszych wielkoformatowych abstrakcjonistów w Polsce.

Zastosowana tu kompozycja o nazwie „Black Jack” nawiązuje do geometrycznej dynamiki włoskiego futuryzmu z lat 20. Piękny mural opiera się na geometrycznych skupieniach i kanciastych formach, które odwołują się do futurystycznych projektów architektonicznych. Trójkątne formy i czerwono-czarno-żółte kolory można też porównać do szkicu „Młoda Salamandra” czołowego przedstawiciela włoskiego futuryzmu Enrico Prampoliniego z 1928 r.

Ciekawe, że Prampolini ofiarował w 1930 r. swój obraz „Tarantella” jako pierwszy futurystyczny obraz do łódzkiej kolekcji, gromadzonej przez grupę „a.r.” Władysława Strzemińskiego.

Tuż obok muralu wyburzono już brzydką oficynę i przylegający do niego budynek gospodarczy przy ulicy Legionów 25.

Powstaje wspaniały pasaż z przebiciem do Manufaktury. Pasaż połączy ulicę Zachodnią, ulicę Legionów i ulicę Gdańską z Manufakturą.

W trakcie budowy nowego pasażu zostały odkryte miejsca pochówku z pierwszego cmentarza przy ul. Ogrodowej.

W latach 1945-48, kiedy Łódź pełniła funkcję zastępczej stolicy państwa budynki rządowe mieściły się przy obecnej ul. Legionów (róg ul. Gdańskiej). Schronisko na Legionów znajduje się więc w historycznym miejscu, tuż obok Teatru Powszechnego; Muzeum Tradycji Niepodległościowych; najstarszego Kościoła Św. Józefa i najbardziej znanego miejsca w Łodzi – Manufaktury.

Kiedy przy ulicy Ogrodowej powstanie podziemny przystanek kolejowy schronisko będzie miało jeszcze tuż obok połączenie z całą Europą. Szkolne Schronisko Młodzieżowe będzie przyjmować wycieczki z całego świata i będzie to naprawdę jedno z najważniejszych miejsc w Łodzi.

Wspominając o przystanku kolejowym przy ulicy Ogrodowej zapowiadam już kolejny bardzo ważny temat jaki podejmę w następnym filmie i wpisie. Wybudowanie tunelu średnicowego przez Polskie Linie Kolejowe S.A. otworzy Łódź na świat i już na zawsze zmieni oblicze naszego miasta.