Najczęściej odwiedzane przez turystów miejsce w całych Włoszech to Pompeje obok Neapolu. Jednak przed zwiedzaniem Pompejów i Herkulanum, koniecznie trzeba udać się najpierw do Muzeum Archeologicznego w Neapolu. Museo Archeologico Nazionale di Napoli to jedno z najwspanialszych muzeów na świecie. Tu zgromadzone są bezcenne znaleziska z Pompei i Herkulanum oraz inne słynne dzieła sztuki starożytnej.
Jedno z najbardziej znanych arcydzieł będących na okładkach większości książek o historii sztuki to znajdująca się tu mozaika „Bitwa pod Issos”. Dom Fauna z Pompei posiadał dwa wewnętrzne dziedzińce z ogrodami (perystyle) połączone otwartą, półkolistą niszą (eksedra), na podłodze której znajdowała się kiedyś słynna mozaika.
Mozaikę odnalezioną w 1831 r. wykonano w końcu II w. p.n.e. jako kopię obrazu Filoksenosa z Eretrii. Mozaika jest arcydziełem sztuki rzymskiej ale powinna być zaliczana do sztuki hellenistycznej, gdyż wykonali ją sprowadzeni przez bogatego rzymianina artyści greccy. Przyjęto ją określać jako „Bitwę pod Issos” ze względu na widoczne nagie drzewo symbolizuje zimę – porę roku, podczas której rozegrano bitwę. Mnie bardziej trafia do przekonania, że przedstawia największą i najważniejszą bitwę Aleksandra „Bitwę pod Gaugamelą” (wódz zgubił hełm właśnie w bitwie pod Gaugamelą). Bitwa ta jest największym w całej historii wojskowości przykładem geniuszu wodza (Aleksandra) ale to historia na wiele innych wpisów.
Scena przedstawia decydujący moment bitwy, kiedy to Aleksander na koniu, bez hełmu w pancerzu ozdobionym głową Gorgony przebija włócznią żołnierza zasłaniającego Dariusza III. Na twarzy perskiego władcy zaczyna pojawiać się przerażenie (białka oczu) a jego woźnica wykonuje obrót kwadrygą i zawraca z pola bitwy. Doskonale oddany chaos i zgiełk potęguje napięcie ucieczki króla, zostawiającego na pastwę wrogów także swoje żony i córki.
Mozaika została wykonana za pomocą 1,5 mln małych kamyczków (tasser) połączonych kolorową zaprawą nie spotykaną w innych dziełach. Tassery – wielobarwne i różnych kształtów kostki np. kamienne, w tym z kamieni półszlachetnych i szlachetnych, szklane, ceramiczne, czy złocone. O doskonałości dzieła świadczy też bardzo wysoka jak na mozaiki „rozdzielczość” a oddanie z dużą wiernością strojów i uzbrojenia Macedończyków i Persów świadczy o pierwowzorze greckiego dzieła z czasów Aleksandra. Ciekawe dlaczego tak wspaniali artyści zmienili na ciemny kolor włosów Aleksandra (Pluthar pisał, że Aleksander miał „jasną cerę przechodzącą w róż i jasne włosy”).
Reprodukcję tego arcydzieła można przestudiować na stronie.
W galerii cesarzy (Room 29) znajduje się kolekcja portretów cesarzy rzymskich i greckich filozofów. Biust Juliusza Cezara z tego muzeum to pierwsze powszechnie znane, całkowicie realistyczne popiersie imperatora. Popiersie znaleziono w okolicy klasztoru San Lorenzo, w miejscowości Spolia Christi, gdzie istniało starożytne Forum Trajana. Rzeźbę wystawiano w Palazzo Farnese a potem jako dziedzictwo Burbonów przeniesiono do Caserty a potem do Neapolu. Popiersie, umieszczone na uformowanej podstawie z wklęsłym profilem przedstawia szczególnie rozwiniętą czaszkę portretowanego świadczącą o jego silnym charakterze. Regularne cechy twarzy, dwie poziome głębokie zmarszczki na czole i na policzkach oraz cienkie, zamknięte usta ukazują dojrzały obraz dyktatora. Włosy zaczesywane w pęczkach i zwinięte na czoło mają zamaskować początkowe łysienie cesarza.
Zdjęcie obok sławnego imiennika nie ma ostrości gdyż muzea robią wszystko, żeby turyści nie mogli zrobić dobrego zdjęcia.
Rzeźbę w dużej rozdzielczości można zobaczyć na stronie.
zdjęcie w dobrej rozdzielczości
Chyba jedną z najciekawszych i najbardziej kontrowersyjnych w muzeum sal jest wystawa/ekspozycja Gabinetto Segreto (co oznaczało tajny pokój ale dzisiejszy „regulamin” muzeum pozwala tu wchodzić dzieciom od lat 11). Zawsze budziła ona wiele kontrowersji czego dowodem jest to, że ponownie została udostępniona dla zwiedzających dopiero w 2000 roku.
Zawiera ona bowiem utensylia (czyli narzędzia) erotyczne i ilustracje pornograficzne, które zostały przeniesione z Pompejów. Te erotyczne dzieła sztuki budzące powszechnie takie kontrowersje rzymianom w tamtym czasie w ogóle nie wadziły. W przeciwieństwie do obecnych czasów nie osądzali oni w moralny sposób zachowań seksualnych a dosłowność wizerunków była wtedy „modna”. Elementami erotycznymi ozdabiali oni bardzo wiele miejsc takich jak łaźnie, które pełne były mozaik i posągów w chwilach uprawiania seksu. Wszędzie obecne były jako talizmany symbole płodności i męskości. Jak podaje historyk Swetoniusz nawet cesarz Tyberiusz (mieszkający obok Neapolu na wyspie Capri) zgromadził największą na świecie bibliotekę pisanych dzieł pornograficznych a także kolekcję malunków i rzeźb.
Chociaż wykopaliska w Pompejach były początkowo projektem Oświecenia, jako obsceniczne i nieodpowiednie dla ogółu społeczeństwa zostały w 1821 r. zamknięte w tajnym muzeum (gabinet był zamurowany i żadnego wejścia do niego nie było). W Pompejach zamykano szafki metalowe nad erotycznymi freskami, które za dodatkową opłatą mogły oglądać tylko osoby dojrzałe i szanowane (oczywiście tylko mężczyźni). Ten bezsensowny „peep show” skończył się w latach 60 ale i potem też trzeba było mieć na zwiedzanie przeróżne zezwolenia i rezerwacje. Kolekcja zachowała się do dnia dzisiejszego tylko dzięki niezłomnemu dyrektorowi muzeum, który uchronił zbiory przed zwolennikami ich doszczętnego zniszczenia
Zachęcam więc do skorzystania z obecnej możliwości obejrzenia antycznych artefaktów bo nienawistni ludzie przy władzy mogą jeszcze wpaść na nieciekawe pomysły.
Dzisiejsza seksualność nie doszła do nas bezpośrednio z klasycznych kultur ale przeszła przez sito uznanych tabu i jest obarczona ograniczeniami i stałym poczuciem winy. Wystawa „ErotiCAM – Gabinetto Segreto II” w Muzeum Sztuki Współczesnej Casoria w Neapolu próbuje zaktualizować starożytne freski z Pompejów i Herkulanum za pomocą kolażu oraz ma na celu zburzyć te mury zakazów i odkryć na nowo seksualność starożytnego Rzymu.
Jak widać na moim następnym zdjęciu w dzisiejszych czasach z atrybutów męskości nic nie robią sobie nawet małe dziewczynki oglądające potężną „nagą” postać Herkulesa.
Rzeźby z kolekcji Farneze (Herkules Farneze i Byk Farnezyjski) w Muzeum w Neapolu to arcydzieła sztuki antycznej i najsławniejsze przykłady rzeźby rzymskiej na świecie.
Herkules Farnese (wł: Ercole Farnese) jest starożytnym posągiem Herkulesa, powstałym na początku III wieku n.e. Jest to powiększona kopia lub wersja starszego greckiego oryginału z brązu wyrzeźbionego przez Lizypa w IV wieku pne. Kopia została stworzona dla Term Karakali w Rzymie, gdzie została odnaleziona w 1546 r. Jest to największa pojedyncza rzeźba (3,17 m) odzyskana z czasów starożytności.
Herakles Farnese o rozbudowanej muskulaturze, wysoki, silny i odważny od czasów nowożytnych stanowił wzór mitycznego bohatera w europejskiej wyobraźni. Rzeźba jest arcydziełem ze względu na ukazanie bohatera jako bardzo ludzkiego, zmęczonego ale posiadającego swoją silną osobowość. Przedstawiony jest bardzo realistycznie w tym najważniejszym momencie odpoczynku. Jego rozluźnione ciało i spuszczone oczy świadczą o krańcowym wyczerpaniu po wykonaniu wszystkich dwunastu prac. Herkules ukazany w kontrapoście, opiera się na drewnianej maczudze pokrytej skórą Lwa Nemeńskiego (1 praca) a w schowanej za siebie dłoni trzyma jabłka Hesperydów (ostatnia praca).
Napoleon Bonaparte uważał, że brak tej rzeźby stanowi największa lukę w zbiorach Luwru i wielokrotnie będąc w Neapolu przygotowywał ją na transport do Paryża.
Reprodukcję arcydzieła można prześledzić na stronie.
Byk Farnezyjski, Farnese Bull (wł: Toro Farnese), – to marmurowa grupa rzeźbiarska (o wysokości 3,70 m), pochodzi z III wieku n.e. i jest rzymską kopią greckiej rzeźby z brązu z 100 r. p.n.e. dłuta mistrzów szkoły rodyjskiej, braci Apolloniosa i Tauriskosa z Tralles.
Aby zrozumieć rzeźbę należy przypomnieć sobie historię Dirke z mitologii.
Brat króla tebańskiego Likosa miał córkę imieniem Antiopa tak cudnej urody, że zachwycił się nią sam Dzeus. Porwał ją do pasterskiej chatki i miał z nią dwoje dzieci bliźnięta: Zetosa i Amfiona. Antiopa chciała wrócić do Teb ale Likos oddał ją jako niewolnicę swej małżonce, pięknej Dirke. Okrutna Dirke, gdy usłyszała o Dzeusie i o pozostawionych w chatce dzieciach wrzuciła Antiopę do wilgotnego lochu w podziemiach tebańskiego zamczyska na długie lata. Antiopa po interwencji Dzeusa wyrwała się z lochów a dorośli synowie okrutnie zemścili się na Dirce. Przywiązali ją do rogów rozszalałego byka, który roztrzaskał jej ciało o skały. Amfion został królem Teb i sprowadził małżonkę imieniem Niobe (córkę Tantala) a brat jego, Zetos, pojął za żonę piękną nimfę leśną, Tebe (stąd nazwa miasta).
Grupa rzeźbiarska znana jako „góra marmuru” ze względu na fakt, że jest zbudowana w formie piramidy z jednego bloku o ogromnym rozmiarze.
Centralne miejsce rzeźby zajmuje imponująco wielki, wzniesiony na dwóch tylnych nogach, szalejący ze strachu byk, trzymany za rogi przez jednego z braci. Drugi trzyma linę, do której przywiązana jest nieszczęsna, półnaga Dirke ze wzniesionymi ku górze rękoma. Po drugiej stronie widoczna jest postać siedzącego chłopca pasterskiego z wieńcem laurowym przerzuconym przez pierś i leżącą obok fletnią Pana. Z tyłu stoi Antiopa ubrana w drapowaną szatę z tyrsem w dłoni (długi kij zakończony szyszką – symbol płodności i odrodzenia).
Warto wspomnieć, że rzeźba zainspirowała Henryka Sienkiewicza przy opisywaniu sceny z „Quo Vadis”, w której Ursus ratuje Ligię na arenie Koloseum. Neapolitańska oficyna, która wydała książkę polskiego noblisty, w podzięce za gigantyczny sukces finansowy, ufundowała dla Sienkiewicza kopię „Byka Farnezyjskiego”. Rzeźba z brązu powstała w 1899 r (wys. 62 cm) jest do dziś ozdobą salonu w Muzeum w Oblęgorku. Rzeźbę wiąże się też z obrazem Henryka Siemiradzkiego „Dirce Chrześcijańska” powstałym rok po wydaniu Quo Vadis Henryka Sienkiewicza. Obaj twórcy byli dobrymi znajomymi i obaj byli w Łodzi na otwarciu przez Fryderyka Sellina Teatru Wielkiego, największego na ziemiach polskich teatru w 1901 r.
zdjęcie Byka Farnezyjskiego w dobrej rozdzielczości
Moim spojrzeniem jest zatem pojedynczy spośród najwłaściwszych wpisów dzisiejszych okresów. Każdemu czytającemu niniejszy materiał polecam doszkolić się z języka angielskiego, ponieważ za ściana i istanieje wiele wspaniałych stron z takimi kwestiami.
My family memberѕ every time say that Ӏ am wasting my
time here at ᴡeb, but I know I am getting қnowledge everyday by
reading such good posts.
I’ve been absent for some time, but now I remember why I used to love this site. Thanks , I will try and check back more frequently. How frequently you update your site?
Circa once a month. Thanks.
I have recently started a website, the information you offer on this website has helped me tremendously. Thank you for all of your time & work.
Hey There. I discovered your blog the usage of msn. This is a very well written article. I will be sure to bookmark it and return to learn extra of your useful information. Thank you for the post. I’ll certainly comeback.
Hi! Someone in my Facebook group shared this site with us so I came to take a look. I’m definitely loving the information. I’m bookmarking and will be tweeting this to my followers! Superb blog and wonderful design and style.
Excellent goods from you, man. I have understand your stuff previous to and you are just extremely fantastic. I actually like what you have acquired here, really like what you are stating and the way in which you say it. You make it enjoyable and you still take care of to keep it wise. I cant wait to read far more from you. This is actually a tremendous website.
Superb blog! Do you have any suggestions for aspiring writers? I’m hoping to start my own site soon but I’m a little lost on everything. Would you advise starting with a free platform like WordPress or go for a paid option? There are so many choices out there that I’m completely confused .. Any ideas? Thanks!
F*ckin’ amazing things here. I’m very glad to see your post. Thanks a lot and i am looking forward to contact you. Will you please drop me a e-mail?
fantastic post, very informative. I wonder why the other experts of this sector don’t notice this. You must continue your writing. I am sure, you have a great readers’ base already!
Przetłumaczyłem ostatni post:
„fantastyczny post, bardzo pouczający. Zastanawiam się, dlaczego inni eksperci z tej branży tego nie zauważają. Musisz kontynuować…”
i co mam z tym zrobić? Pisać dalej o Muzeach w Neapolu czy o innych miejscach w których byłem?